Schulden en scheiding

Als u gaat scheiden en u bent in gemeenschap van goederen getrouwd, moeten bij de scheiding niet alleen de bezittingen maar ook de schulden van de gemeenschap worden verdeeld. Hoe werkt dat?

We gaan eerst kijken welke schulden in de gemeenschap vallen. Daarbij moet onderscheidt worden gemaakt tussen de volledige gemeenschap van goederen, die geldt voor huwelijken vóór 1 januari 2018 waarbij geen huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt en de beperkte gemeenschap van goederen, die geldt voor huwelijken ná 1 januari 2018 waarbij geen huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt.

Welke schulden vallen in de volledige gemeenschap van goederen?

Bij een volledige gemeenschap van goederen vallen in beginsel alle schulden in de gemeenschap. Het maakt niet uit op wiens naam de schuld staat en wanneer de schuld is ontstaan.

Niét in de gemeenschap vallen privéschulden. Een privéschuld ontstaat wanneer een van de partners privévermogen heeft – denk aan een erfenis verkregen onder uitsluitingsclausule – en een schuld aangaat gerelateerd aan dat vermogen. Bijvoorbeeld: een van de partners heeft een vakantiewoning onder ontsluitingsclausule geërfd en voor de verbouwing een hypotheek genomen. Die hypotheekschuld is dan een privéschuld.

Ook zogenaamde verknochte schulden vallen niet in de gemeenschap. Een schuld is echter haast nooit verknocht.

Welke schulden vallen in de beperkte gemeenschap van goederen?

Schulden die vóór het huwelijk door partijen samen zijn aangegaan én de schulden die tijdens het huwelijk ontstaan, vallen in de beperkte gemeenschap.

Ook hier geldt dat privéschulden en verknochte schulden (zie hierboven) buiten de gemeenschap vallen.

Verschil tussen aansprakelijkheid, draagplicht en verhaal

Het onderwerp schulden is ingewikkeld, omdat er verschil is tussen:

  • de aansprakelijkheid voor schulden jegens schuldeisers,
  • de onderlinge draagplicht van de (ex-)partners,
  • de verhaalsmogelijkheden van schuldeisers op het vermogen van de (ex-)partners.

We gaan per onderwerp (aansprakelijkheid/draagplicht/verhaal) kijken welke de regels er gelden.

Aansprakelijkheid

Aansprakelijk voor een schuld is de debiteur, degene die de schuld is aangegaan. Aansprakelijkheid is iets wat ‘naar buiten’ geldt; het betreft de relatie tussen u en de schuldeiser.

Tijdens het huwelijk bent u alleen aansprakelijk voor de schulden die u zelf bent aangegaan en voor de gezamenlijke schulden (d.w.z. schulden die u samen bent aangegaan) en niét voor de schulden op naam van uw partner. Een uitzondering geldt voor schulden in verband met de kosten van de huishouding; daarvoor bent u beiden op grond van de wet hoofdelijk aansprakelijk, ongeacht wie de schuld is aangegaan.

Wanneer u gaat scheiden verandert er iets: nadat het echtscheidingsverzoek is ingediend, wordt u allebei automatisch volledig aansprakelijk voor álle gemeenschapsschulden, dus ook voor de schulden die uw partner is aangegaan. Deze regel is ter bescherming van de schuldeisers. Zij krijgen er een optie bij: zij kunnen niet één maar twee partijen aanspreken.

Draagplicht

De draagplicht voor een schuld is iets tussen uw en uw partner. De schuldeiser staat daar helemaal buiten. De draagplicht bepaalt wie van u in welke verhouding een schuld moet dragen. Bij een gemeenschap van goederen bent u elk voor de helft draagplichtig voor de gemeenschapsschulden. De draagplicht voor gemeenschapsschulden wordt vaak pas een onderwerp van discussie als u gaat scheiden. Immers, dan moeten alle schulden in kaart worden gebracht en verdeeld.

De regel dat u allebei de helft van de schulden moet dragen is een harde regel. Alleen als die regel volstrekt onredelijk uitpakt, kan de rechter een andere draagplichtverdeling vaststellen (lees hier ons blog over dit onderwerp). Sinds 1 januari 2018 is de redelijkheidstoets minder streng wanneer de gemeenschap bij scheiding een negatief saldo heeft. Bijvoorbeeld: als een van de partners buiten medeweten van de ander veel schulden is aangegaan en de gemeenschap heeft een negatief saldo, kan de rechter een afwijkende draagplicht bepalen.

U kunt samen in het echtscheidingsconvenant een afwijkende draagplichtverdeling afspreken, maar daar moet u het dus wel over eens zijn. En let op: een afwijkende verdeling kan (ongewenste) fiscale consequenties hebben.

Verhaal

Zoals gezegd wordt u bij echtscheiding hoofdelijk aansprakelijk voor álle gemeenschapsschulden, dus ook voor de schulden die uw partner is aangegaan. Betekent dit dat de schuldeisers van uw partner zich na verdeling van de gemeenschap kunnen verhalen op al uw bezittingen?

Het antwoord luidt nee. Als de gemeenschap van goederen eenmaal is verdeeld, mogen de schuldeisers van uw ex-partner zich alleen verhalen op datgene wat u uit de verdeling heeft gekregen. Voorbeeld: u gaat scheiden; de waarde van de gemeenschappelijke bezittingen is € 20.000; er is één gemeenschapsschuld van € 80.000 euro en deze schuld is aangegaan door uw ex-partner. Bij de scheiding wordt u hoofdelijk aansprakelijk voor de schuld van € 80.000, maar de schuldeiser heeft alleen verhaal op € 10.000 euro, zijnde de helft van de bezittingen die u uit de verdeling heeft gekregen. Maar let op: u en uw ex-partner zijn onderling voor de helft draagplichtig voor de schuld.

Samenvatting

Als u in gemeenschap van goederen bent getrouwd, komen bij scheiding in beginsel de helft van alle gemeenschapsschulden voor uw rekening (draagplicht). U wordt door de scheiding ook automatisch aansprakelijk voor alle gemeenschapsschulden, dus ook voor de schulden die uw partner is aangegaan. Maar schuldeisers van uw partner kunnen zich alleen verhalen op datgene wat u uit de verdeling heeft gekregen.

Complex 

Het onderwerp schulden en scheiding is behoorlijk complex. Wilt u meer weten, bel of mail dan met Hedy Bollen.


De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld als algemene informatie en er kunnen geen rechten aan deze informatie worden ontleend. Wij doen ons best om de informatie op de site actueel te houden, maar wij staan niet in voor de juistheid en volledigheid daarvan en aanvaarden ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van gebruik van informatie op de site.