Co-ouderschap houdt in dat gescheiden ouders de zorg voor hun kinderen min of meer gelijk verdelen. Gelijk betekent dan vooral gelijk in tijd. Kinderen wonen de helft van de tijd bij ene ouder, de andere helft bij de andere ouder. Cijfers laten zien dat in 2017 ongeveer een kwart van de gescheiden ouders koos voor co-ouderschap. Co-ouderschap is in opkomst, dat is zeker.
Maar wat zegt de wet eigenlijk over co-ouderschap? Bestaat er zoiets als een recht op co-ouderschap en wat zijn de financiële gevolgen ervan? En is co-ouderschap beter voor een kind dan een weekendregeling?
De letterlijke term co-ouderschap komt in de wet niet voor. Wel staat sinds 2009 in de wet dat een kind na een scheiding recht houdt op een gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide ouders. Voorheen gingen de kinderen na een scheiding min of meer automatisch bij de moeder wonen en kreeg de vader een weekendregeling. Aan die praktijk wilde men een einde maken.
Gelijkwaardig ouderschap is dus al geruime tijd de wettelijke norm. Maar impliceert die norm ook dat een ouder altijd recht heeft op co-ouderschap, in de zin van een gelijke verdeling in tijd met de kinderen?
Het antwoord luidt: nee, zo simpel ligt het niet. Ten eerste kunnen er natuurlijk allerlei praktische obstakels zijn voor zo’n gelijke verdeling. Denk aan de situatie dat een van de ouders weinig tijd heeft om voor de kinderen te zorgen of werktijden heeft die de zorg bemoeilijken. Maar er kunnen ook andere belemmeringen zijn. Bijvoorbeeld dat ouders slecht met elkaar communiceren en steeds conflicten met elkaar hebben over de kinderen. In zo’n situatie kan het beter zijn dat een kind één hoofdverzorger heeft in plaats van twee.
In zijn algemeenheid kun je zeggen dat co-ouderschap een goede optie wanneer de ouders goed met elkaar kunnen overleggen over de kinderen. Ouders moeten elkaar de kinderen ‘gunnen’ en snappen dat het voor een kind belangrijk is een hechte band met beide ouders te hebben. Een voorwaarde voor een goed functionerend co-ouderschap is dus een goede communicatie tussen de ouders. Daarnaast moeten ouders natuurlijk dichtbij elkaar wonen, zodat de kinderen vanuit beide adressen naar school, sport en clubs kunnen.
Co-ouderschap is een relatief nieuw fenomeen. Op dit moment wordt veel onderzoek gedaan naar de effecten ervan. Die onderzoeken laten verschillende uitkomsten zien, zoals meestal wanneer we proberen een complexe werkelijkheid te meten. Uit een aantal onderzoeken blijkt dat het met kinderen die opgroeien in co-oudergezinnen, beter gaat dan met kinderen die een andere regeling hebben. Maar uit andere onderzoeken blijkt weer dat juist kinderen met co-ouders soms meer problemen ervaren dan andere kinderen, omdat ze meer worden geconfronteerd met de meningsverschillen tussen hun ouders.
Over twee dingen is iedereen het wel eens. Kinderen zijn gebaat bij regelmatig contact met beide ouders; tegelijkertijd is het voor kinderen erg belastend wanneer hun ouders veel conflicten hebben. De vraag is dan wat in de praktijk het zwaarst moet wegen. Het voordeel van (even)veel tijd doorbrengen met beide ouders of zorgen dat een kind zo min mogelijk met ruziënde ouders wordt geconfronteerd? Het verstandige antwoord luidt ongetwijfeld: dat hangt af van de situatie. Een zorgverdeling blijft altijd maatwerk en is afhankelijk van veel factoren: karakters, persoonlijke leefomstandigheden, gezinssystemen enzovoort.
Lees hier een artikel in NRC van 23 februari 2018 over de effecten van co-ouderschap.
Lees hier over co-ouderschap op de website van het Nederlands Jeugdinstituut.
Lees hier het WODC-rapport inzake co-ouderschap van juni 2020.
Betekent co-ouderschap dat ook de kosten van de kinderen gelijk moeten worden verdeeld? Het antwoord is nee. Ook bij co-ouderschap geldt de regel dat de ouders naar rato van hun draagkracht bijdragen in de kosten van de kinderen.