Volledige gemeenschap van goederen

Voor huwelijk die zijn gesloten vóór 1 januari 2018, geldt een volledige gemeenschap van goederen, tenzij er huwelijkse voorwaarden zijn afgesproken. Voor huwelijken ná 1 januari 2018 geldt een beperkte gemeenschap van goederen, alweer tenzij er huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt. Deze pagina gaat over de volledige gemeenschap van goederen.

Wat houdt een gemeenschap van goederen in?

Wat betekent dat eigenlijk, een volledige gemeenschap van goederen? Simpel gezegd worden bij een gemeenschap van goederen alle bezittingen en schulden van u en uw partner op één hoop gegooid. Dat geldt voor de bezittingen en schulden die er vóór het huwelijk al waren en voor alle bezittingen en schulden die er tijdens het huwelijk bijkomen. Alles is van u samen. Op deze hoofdregel zijn maar twee uitzonderingen.

Eerste uitzondering: schenking of erfenis onder uitsluitingsclausule

Schenkingen of erfenissen die zijn verkregen onder ‘uitsluitingsclausule’ vallen niet in de gemeenschap van goederen. Een uitsluitingsclausule wil zeggen dat degene die u een schenking doet of van wie u iets erft, daarbij de voorwaarde heeft gesteld dat die schenking of erfenis niet in uw huwelijksgemeenschap valt.

Een voorbeeld. Ouders willen hun kind geld schenken, maar willen niet dat die schenking terecht komt in een gemeenschap van goederen als hun kind gaat trouwen. Zoiets is heel eenvoudig te regelen. De ouders moet zorgen dat die uitsluitingsclausule op papier staat, zodat hier later – mocht het nodig zijn – bewijs van is. De simpelste manier is het geld overmaken en bij de bankoverschrijving vermelden ‘schenking aan naam kind onder uitsluitingsclausule’. Een ander voorbeeld. Veel ouders laten een testament maken waarin staat dat de erfenis ‘onder uitsluitingsclausule’ naar de kinderen gaat. Op die manier zorgen ze ervoor dat de erfenis volledig bij hun kinderen terecht komt en niet gedeeld hoeft te worden met de ‘koude kant’.

Tweede uitzondering: verknochte goederen en schulden

Ook zogenaamde verknochte goederen en schulden blijven buiten de gemeenschap. Verknocht wil zeggen dat het goed of de schuld zo nauw met iemand als persoon is verbonden dat het volstrekt onredelijk zou zijn dat de partner ook recht op dat goed zou hebben of in die schuld zou moeten delen. Goederen of schulden zijn echter haast nooit verknocht.

Een voorbeeld van een verknocht goed is een uitkering wegens smartengeld. Een ontslagvergoeding kan onder bepaalde omstandigheden verknocht zijn, maar is dat lang niet altijd. Een voorbeeld van een verknochte schuld is de schadevergoeding die een man moest betalen aan zijn slachtoffer voor het plegen van een zedendelict. Lees hier meer over verknochte schulden.

Wie beslist over de gemeenschapsgoederen?

Een gemeenschap van goederen betekent niet dat u tijdens het huwelijk alleen samen beslissingen mag nemen. De wet geeft daarvoor een regeling. In juridische taal het dat een bestuursregeling. Bestuur over een goed wil zeggen: wie moet er voor het goed zorgen, wie mag het verkopen of uitlenen? Kortom, wie beslist over dat goed?

De hoofdregel is eenvoudig: als een goed op uw naam staat, heeft u het bestuur over dat goed. U mag beslissen wat er met het goed gebeurt. Voorbeelden van goederen op naam zijn een bankrekening, een auto, een huis. Over goederen die niet op naam staan, kunt u allebei beslissingen nemen. Voorbeelden van goederen die niet op naam staan zijn een fiets, boeken, een PC en een bankstel. Er zijn wel een paar uitzonderingen op deze hoofdregels.

  • Over de woning waar u samen woont (de echtelijke woning) kunt u alleen samen beslissingen nemen.
  • Voor het doen van schenkingen heeft u elkaars toestemming nodig, tenzij het ‘gebruikelijke, niet bovenmatige’ schenkingen betreft. Wat gebruikelijk en niet bovenmatig is, hangt af van de uw omstandigheden, zoals uw levensstandaard. Als u en uw partner erg weinig geld hebben, zal een gift van bijvoorbeeld € 1000 al snel bovenmatig zijn. Voor mensen die vermogend zijn, is een gift van € 10.000 misschien heel gewoon.
  • Als u iets wilt kopen op afbetaling, heeft u de toestemming van uw partner nodig, behalve wanneer u dit doet in het kader van uw beroep of bedrijf.
  • Als u op de een of andere manier borg wilt staan voor een schuld van een derde persoon, dan heeft u de toestemming van uw partner nodig, behalve wanneer u dit doet in het kader van uw beroep of bedrijf. Bijvoorbeeld: als u borg wilt gaan staan voor een schuld van een familielid, dan moet uw partner daarvoor meetekenen.

Wanneer eindigt de gemeenschap?

Er kan op verschillende manieren een einde komen aan een gemeenschap van goederen. Bijvoorbeeld doordat u tijdens het huwelijk andere voorwaarden met elkaar afspreekt of doordat een van de partners overlijdt. Maar meestal eindigt een gemeenschap van goederen door echtscheiding.

Wat is de peildatum bij echtscheiding?

De gemeenschap stopt automatisch op het moment dat het verzoekschrift tot echtscheiding wordt ingediend. We noemen dat de peildatum. Vanaf dat moment komt de gemeenschap als het ware stil te staan, wordt hij bevroren. In juridische termen heet dat: de gemeenschap is ontbonden maar nog niet verdeeld. Er kan vanaf dat moment niks meer bijkomen, zowel niet in de plus als in de min. Koopt u een huis op de dag nadat het verzoekschrift tot echtscheiding is ingediend, dan valt dat huis niet in de gemeenschap van goederen. Neemt u een week later een krediet bij de bank, dan valt die schuld niet in de gemeenschap.

Het moment dat het echtscheidingsverzoek wordt ingediend is dus volgens de wet een belangrijk moment. Maar u kunt altijd samen een andere peildatum afspreken. U bent daar vrij in, u moet het alleen dan wel samen eens zijn.

Wie beslist over de ontbonden gemeenschap?

De hierboven beschreven bestuursregeling voor gemeenschapsgoederen eindigt automatisch op het moment dat de gemeenschap wordt ontbonden. Bij echtscheiding is dat het moment dat het verzoekschrift tot echtscheiding wordt ingediend. Vanaf dat moment komt het bestuur over álle gemeenschapsgoederen, dus ook de goederen op naam, bij u samen te berusten. De gedachte daarachter is dat de gemeenschap klaar is om te worden verdeeld en dat de ene partner niet langer zonder de andere partner mag beslissen over (delen van) de gemeenschap. Wat nog wel is toegestaan is zonder toestemming van de ander zijn – kort samengevat – handelingen die geen uitstel kunnen lijden, bijvoorbeeld het verrichten van noodzakelijk onderhoud aan de woning.

Hoe moet de gemeenschap worden verdeeld?

Als de gemeenschap van goederen eenmaal ontbonden is, kan hij worden verdeeld. U heeft allebei recht op de helft (van de waarde) van de bezittingen en u moet allebei de helft van de schulden dragen. Soms gaat zo’n verdeling snel en eenvoudig. Soms is het een complex en langdurig proces.

Om te beginnen moet altijd een inventarisatie worden gemaakt van alle bezittingen en schulden die op de peildatum aanwezig zijn. Denk aan: de woning, een onderneming, bankrekeningen, beleggingsproducten, waardevolle spullen en de inboedel. Sommige bezittingen moeten worden gewaardeerd. Denk aan de taxatie van een woning of de waardebepaling van een onderneming. Voor de waardering geldt als peildatum de datum van de feitelijke verdeling. Maar ook hier kunt u samen een andere datum afspreken. Vervolgens moeten de bezittingen en schulden worden toebedeeld aan de (ex)partners. Dat resulteert er meestal in dat een van de partijen aan het einde van de streep is overbedeeld – die partij heeft dus in geldwaarde meer toebedeeld heeft gekregen dan de ander. Die ander krijgt daarom een geldvordering op de partij die teveel heeft gekregen, een overbedelingsvordering.

Heeft u vragen? Bel of mail met Hedy Bollen.


De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld als algemene informatie en er kunnen geen rechten aan deze informatie worden ontleend. Wij doen ons best om de informatie op de site actueel te houden, maar wij staan niet in voor de juistheid en volledigheid daarvan en aanvaarden ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van gebruik van informatie op de site.