Een echtscheiding moet altijd worden uitgesproken door de rechter. Hoe verloopt zo’n procedure en hoelang duurt dat? Dat hangt ervan af. Een scheidingsprocedure waarbij partijen samen de gevolgen van de scheiding hebben geregeld, verloopt eenvoudig en snel. Een scheiding waarbij de rechter moet beslissen, duurt gemiddeld genomen een jaar en soms nog langer.
U heeft – met hulp van een mediator of advocaat – afspraken gemaakt over de gevolgen van de scheiding. Die afspraken zijn vastgelegd in een echtscheidingsconvenant. Vervolgens moet de rechter de echtscheiding uitspreken. De mediator of advocaat regelt dat voor u. De procedure bij de rechtbank is niet meer dan een formaliteit en duurt hooguit enkele weken. U hoeft niet zelf naar de rechtbank te komen.
Nadat de rechter de echtscheiding heeft uitgesproken, moet deze worden ingeschreven bij de burgerlijke stand van de gemeente waar u bent getrouwd. Ook dat regelt de mediator. U bent pas officieel gescheiden vanaf het moment van inschrijving.
Als het niet lukt om samen afspraken te maken, kunt u de rechter vragen om te beslissen. Dat moet een advocaat voor u doen. De procedure begint met een verzoekschrift dat uw advocaat indient bij de rechtbank. In het verzoekschrift staat alles waarover u wilt dat de rechter beslist, bijvoorbeeld de kinderen, de alimentatie, de boedelverdeling.
De andere partij kan een verweerschrift indienen. Ook dat moet via een advocaat. De andere partij kan ook een tegenverzoek indienen.
Nadat alle stukken zijn ingediend, vindt een hoorzitting plaats bij de rechtbank. Beide partijen krijgen de gelegenheid om hun standpunten toe te lichten. De rechtszitting is niet openbaar, omdat het om persoonlijke zaken gaat. Behalve de partijen en hun advocaten mogen er dus geen andere mensen bij de zitting aanwezig zijn.
De hele procedure duurt gemiddeld genomen negen maanden tot een jaar, en soms nog langer. Daarna staat de mogelijkheid van hoger beroep open. De scheiding is pas rond wanneer deze is ingeschreven in het gemeenteregister.
Omdat een echtscheidingsprocedure lang kan duren, is het soms nodig alvast een snelle beslissing van de rechter te vragen, bijvoorbeeld over de kinderen, de woning of de alimentatie. We noemen dat een ‘voorlopige voorziening’. De beslissing geldt voorlopig, namelijk totdat er in de echtscheidingsprocedure een definitieve beslissing wordt genomen. Het regelen van een voorlopige voorziening duurt gemiddeld zes tot acht weken.
Iedereen die een echtscheidingsverzoek indient bij de rechtbank moet griffierecht betalen. Dat is een bijdrage in de kosten van de rechtbank. Bij een echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek is slechts eenmaal griffierecht verschuldigd. Bij een echtscheiding op tegenspraak moeten beide partijen (verzoeker én verweerder) griffierecht betalen. Voor mensen die in aanmerking komen voor een toevoeging, gelden gereduceerde tarieven. Hier staan de geldende tarieven.